24 is hij en hij woont in Leuven. Hij komt niet meer buiten, want buiten is het gevaarlijk. Gewoon alleen naar de winkel en dan naar huis. En ook zijn dagelijks loopje, want hij traint voor een marathon. Hij praat alleen met mensen via een scherm want een vriend werkt als verpleger en zegt dat je supervoorzichtig moet zijn. Hij slaapt niet meer zo goed. Hij zegt dat het moeilijk is om positief te blijven. Dat alle dagen hetzelfde zijn. Ik zie zijn lieve gezicht op Skype en ik voel zijn zware gemoed. Ik besluit de dag erna naar Leuven te fietsen, hij moet iemand zien.
Hij is mijn zoon. We schrijven 29 maart 2020.

Ik zou naar zee gefietst zijn om hem te zien. Naar Zuid-Afrika.

Hij is niet alleen. Talloze singles kreeg ik op consultatie sinds maart en de wanhoop was vaak voelbaar in de lucht, doorheen het scherm, en later ook tastbaar. Als zoveel mensen moeilijk afscheid kunnen nemen van hun psycholoog, dan voel je dat de nood hoog is.

Ik schrijf dus vaak vitamine V voor. Van Verbinding.
Want lichamelijk gescheiden zijn van mensen kan leiden tot een verpletterend gevoel van eenzaamheid.

Wij mensen zijn inherent sociaal. Dat op zich maakt ons niet zo speciaal in het dierenrijk, maar mensen maken deel uit van een zeer sociale groep, de primaten. Primaten onderscheiden zich van andere dieren door hun grijpende handen, verschillende manieren van bewegen en doordat ze een hoge mate van sociale interactie vertonen. Sociale interactie die ons helpt om uit de vecht-vluchtreactie te komen. Die een overactief brein kalmeert, de stresshormonenspiegel balanceert en de emotieregulatie bevordert. Sociaal contact laat ons zien dat het normaal is wat wij voelen. Dat het okee is. Het onderhouden van gezonde relaties met mensen is cruciaal voor ons geestelijk welzijn. We willen en moeten ons allemaal verbonden voelen. Daarom zijn wij zo verschrikkelijk slecht in sociale afstand houden.

Maar hoewel we fysiek afstand moeten houden van mensen, betekent dat niet dat je ook sociaal geïsoleerd moet zijn.

Hoe kan je op een zinvolle manier wel fysieke maar geen sociale afstand houden?

• Profiteer van technologie om contact te maken maar vermijd de ‘ruis’ op sociale media. Ruis is bijvoorbeeld oeverloze discussies en eindeloze nieuwsberichten. Of de dopamine-shot die je brein geeft als mensen reageren op posts. Post liever iets bemoedigends op een bericht van iemand anders.
• Doe kleine inspanningen om je te verbinden met anderen zoals het groeten van mensen die je ziet tijdens het sporten of in de supermarkt. Een glimlach kalmeert ons zenuwstelsel en die zien we met de maskers nu juist niet. Maar een zwaai, een knipoog of een ‘hallo’, dat kan allemaal wel!
• We zijn als mens coöperatief ingesteld, het zit in ons systeem ingebakken. En de basis van verbinding is iets gemeen hebben. Samenwerken bevordert de sociale cohesie en dus: bouw samen een hut, bak samen dezelfde cake via Skype, werk samen aan een verhaal, begin met z’n tweetjes een breiproject, de mogelijkheden zijn eindeloos. Onze innerlijke aap hunkert naar gezelschap, en in deze tijd van lijfelijke afstand komen deze methoden om contact te houden echt tot hun recht.
• Sta open voor de mogelijkheid van sociale interactie en wees flexibel over hoe je die mogelijk zou kúnnen hebben
• Verbeter de kwaliteit van de interacties die je wél hebt door afleidingen zoals je telefoon op te bergen en anderen echt je volledige aandacht te geven
• Onderzoek toont aan dat praten via een scherm meer impact heeft op je verbonden voelen dan gaan zwaaien aan het raam
• Oxytocine, het bindingshormoon dat vrijkomt door veilig en aanhankelijk lichamelijk contact, ook wel het ‘liefdes-‘ of ‘knuffelhormoon’ genoemd, sluit de stressreactie in het lichaam af. Onderzoek van enkele jaren geleden peilde naar de mate van oxytocine bij mensen wanneer ze zichzelf aanraakten versus wanneer ze werden aangeraakt door iemand anders. Er was vrijwel geen verschil in oxytocineniveaus tussen wanneer ze door een andere persoon werden aangeraakt en wanneer ze zichzelf aanraakten. Dus als je alleen woont of in een huis bent met mensen van wie je geen fysiek contact hebt, leg dan je hand op je borst en haal een paar keer diep adem. Geef jezelf een voetmassage of een knuffel, masseer je slapen of plaats je handen in je nek en streel. Dat is, in de ware zin van het woord, zelfzorg.
• Maak een buddy-systeem om regelmatig bij elkaar in te checken
• Ga vaak en veel wandelen met een vriend of familielid. Je kan perfect wandelen en praten tegelijkertijd
• Vrààg aan mensen hoe ze zich voelen. Deze vraag is niet voorbehouden voor mensen in de mentale zorg! En luister dan ook.
• Stuur eens een ouderwetse brief of een kaartje of ga een pakketje of eten afgeven bij iemand
• De ervaring van eenzaamheid en de manieren om ermee om te gaan zijn heel individueel. Sommige mensen vinden het fijn om alleen te zijn en anderen niet. Degenen die thuis veel gezinsleden hebben, kunnen juist naar alleen-tijd verlangen. Respecteer dat van de ander en maak ook duidelijk waar jij behoefte aan hebt.

Als je je sociaal geïsoleerd voelt, komt het neer op jouw individuele inspanning om contact met mensen te houden, zelfs als ze gemaskerd zijn en op afstand staan.

En als je weet dat iemand een beetje of erg sociaal geïsoleerd is, komt het ook en zéker neer op jouw individuele inspanning.

Dat is de enige strategie nu.